سیرهبر حناشی جین پینگ، اغلب به مقامات درباره خطری که حاکمیت حزب کمونیست ممکن است از بین برود، هشدار می دهد. او به آن‌ها گفته است که مراقب تلاش‌های «نیروهای متخاصم» برای برانگیختن «انقلاب رنگی» در چین باشند: به نظر او «یک خطر کنونی». او به آنها دستور داده است که نسبت به خطرات «قابل پیش‌بینی و غیرقابل پیش‌بینی» هوشیار باشند که در صورت عدم مدیریت سریع و مؤثر، می‌توانند «به تهدیدات سیاسی تبدیل شوند». او بارها به آنها یادآوری کرده است که چگونه حزب کمونیست شوروی در سال 1991 سقوط کرد. کلمه ای که او برای انتقال آن لحظه استفاده می کند این است. هوالالا. این یک صدای تصادف است.

درخواست‌های آقای شی برای هوشیاری در زمان‌های بهتری برای حزب آغاز شد، زمانی که اقتصاد چین هنوز به شدت در حال رشد بود و آمریکا هنوز کمپین خود را برای مهار کردن رشد چین آغاز نکرده بود. پس تصور کنید که او اکنون در حین بررسی چالش‌ها چه احساسی دارد – اقتصادی که به دلیل تلاش‌هایش برای سرکوب کووید-19 خفه شده است، ویروسی که تهدید می‌کند کنترل‌های سخت‌گیرانه‌اش را به چالش می‌کشد و مردمی که نشانه‌هایی از خشم فزاینده از محدودیت‌های همه‌گیر نشان می‌دهند. در روزهای اخیر، چین بزرگترین موج ناآرامی را از زمان تحولات دموکراسی خواهانه در سال 1989 تجربه کرده است. اعتراضات بین 25 و 27 نوامبر چندین شهر چین را دربرگرفت. آنها با سرازیر شدن همدردی با ده نفر که بر اثر آتش سوزی در یک آپارتمان در ارومچی، پایتخت منطقه دورترین غرب سین کیانگ کشته شدند، ایجاد شد. معترضان بر این باورند که اقدامات قرنطینه به مرگ و میر کمک کرده است. برخی تظاهرکنندگان از عزاداری فراتر رفته اند. آنها خواستار کناره گیری آقای شی و حزب از قدرت شده اند.

با حرکت قاطع پلیس برای جلوگیری از تجمعات بیشتر، اعتراضات فروکش کرد. اما به‌عنوان کسی که به تاریخ حزب خود و دیگر کشورهای کمونیستی توجه دارد، آقای شی از برخی از پژواک‌های گذشته می‌لرزد. دانشجویان در پردیس‌های متعددی گرد هم آمده‌اند و نه تنها خواستار رهایی از قرنطینه‌های مرتبط با کووید، بلکه آزادی‌های سیاسی گسترده‌تر هستند. اقدامات آنها یادآور روزهای آغازین تظاهرات 33 سال پیش است، زمانی که دانشجویان از فرصت استفاده کردند – عزاداری رسمی برای درگذشت یک رهبر اصلاح طلب – برای فشار برای تغییر سیاسی.

در 30 نوامبر، یکی دیگر از رهبران، جیانگ زمین، در سن 96 سالگی درگذشت. از او به خاطر لیبرال بودن سیاسی زمانی که در دهه 1990 و اوایل دهه 2000 بر کشور حکومت می کرد، یاد نمی شود. اما در میان برخی از چینی‌ها، آن زمان‌ها به‌عنوان کمتر سرکوب‌گر شناخته می‌شوند، و آقای جیانگ به‌عنوان کسی که بر خلاف آقای شی، طرفی مهربان و برون‌گرا داشت. چینی‌های ناراضی ممکن است این تفاوت را به‌عنوان راهی برای ضربه زدن به آقای شی برجسته کنند. برخی حتی ممکن است عزادار آقای جیانگ باشند، کسی که در سال‌های آخر عمرش موضوع میم‌های اینترنتی ویروسی شد. او در دوران رونق بر چین حکومت می کرد، زمانی که به نظر می رسید رشد این کشور کمتر تحت تأثیر موانع قرار گرفته است.

ناآرامی‌های اخیر دانشگاه با رویدادهایی که مدت‌ها پیش از تحولات میدان تیان‌آن‌من پیش‌تر بود، طنین‌انداز می‌شود. تولد خود حزب در سال 1921 در بحبوحه جوشش فکری ناشی از اعتراضات دانشجویی دو سال پیش از آن اتفاق افتاد. جنبش چهارم ماه مه، همانطور که معروف است، مولد بزرگ فعالیت دانشجویی در چین بود.

حزب ترجیح می دهد که آن را به عنوان یک طغیان احساسات ضد غربی به خاطر بسپارد. شرکت کنندگان از واگذاری قلمرو تحت کنترل آلمان در چین به ژاپن توسط فاتحان جنگ جهانی اول خشمگین شدند. اما همچنین تحقیقاتی را در مورد اینکه چه چیزی غرب را قوی کرده بود، ایجاد کرد. بسیاری به این نتیجه رسیدند که اجزای اساسی علم و دموکراسی است. در سال 1989، معترضان دانشجویی دوست داشتند خود را به عنوان مبارزان روز چهارم مه معرفی کنند و برای هدفی که مدت ها نادیده گرفته شده بود مبارزه می کردند. در 27 نوامبر، در دانشگاه تسینگ‌هوا در پکن، به نظر می‌رسید که یک معترض احساسی را که در جریان تحولات تیان‌آن‌من به اشتراک گذاشته شده بود، منعکس می‌کرد که دانشجویان وظیفه‌ای را بر عهده دارند که تاریخ آن را به رهبری مبارزه برای آزادی سیاسی بر عهده دارد. او در تجمعی در محوطه دانشگاه که صدها دانشجو به آن ملحق شدند گفت: «اگر به دلیل ترس از دستگیر شدن جرات حرف زدن نداشته باشیم، فکر می کنم مردم ما از ما ناامید خواهند شد.

در سرودها و شعارهای اعتراضات اخیر نیز طنین سال 89 دیده می شود. همانطور که در آن زمان بود، سرود کمونیست، “اینترنشنال”، یکی از سرودهای مورد علاقه است. در چین نقشی دوگانه دارد. در اول ژوئیه سال گذشته، در جشن صدمین سالگرد حزب در میدان تیان‌آن‌من، آقای شی به رهبری تظاهرات هزاران نفری آهنگ‌های معروف آن را خواند: «برخیزید، بردگانی که از گرسنگی و سرما رنج می‌برند…» معترضان همان کلمات را تکرار می‌کنند. ، خود را برده حزب می دانند.

«ما می‌خواهیم شهروند باشیم، نه برده»، اخیراً در میان دانشجویان و همچنین افرادی از سایر اقشار جامعه که به تجمعات در خیابان‌های شلوغ در پکن، شانگهای، گوانگژو و جاهای دیگر پیوسته‌اند، رایج بوده است. این کلمات همان کلماتی است که یک معترض تنها روی بنرهایی به کار برد که در 13 اکتبر، چند روز قبل از کنگره پنج ساله حزب، به پلی در پکن بسته بود. او به سرعت دستگیر شد، اما اقدام متهورانه‌اش جرقه اعتراض‌هایی را برانگیخت که دانشجویان سرزمین اصلی در بسیاری از دانشگاه‌های غربی را درگیر کرده بود – که در نوع خود در دهه‌های اخیر گسترده‌ترین دانشگاه‌ها بودند.

دعوای اون موقع

با این حال، آقای شی ممکن است از اختلافات بین ناآرامی‌های اخیر و رویدادهای سال 1989 آسوده خاطر شود. یکی از عوامل مؤثر در رشد اعتراضات میدان تیان‌آن‌من (آنها در سراسر کشور گسترش یافتند و بیشتر شهرهای بزرگ را تحت تأثیر قرار دادند) تفرقه و دوگانگی در میان رهبران چین بود. شکاف بین آنها بسیار زیاد و آشکار بود. در یک طرف اصلاح طلبانی بودند که می خواستند به نیروهای بازار افسار آزادتری بدهند و فضای سیاسی آرام تری ایجاد کنند. محافظه کاران برعکس می خواستند. مشاجره آنها مانع از اقدام سریع برای مهار ناآرامی شد. دانشجویانی که از محوطه دانشگاه خود بیرون آمدند تا به سمت میدان راهپیمایی کنند از اینکه پلیس در حال ذوب شدن بود شگفت زده شدند.

این بار پلیس با سرعت بیشتری وارد عمل شده است. هیچ نشانه ای از تفرقه بین رهبران وجود ندارد. در ماه اکتبر، پس از کنگره حزب، آقای شی از ترکیب هفت نفره کمیته دائمی دفتر سیاسی، اوج قدرت حزب، رونمایی کرد. برای اولین بار همه اعضای آن اکنون به وضوح از وفاداران او هستند. در سال 1989، زمانی که کمیته شامل یک دبیرکل اصلاح طلب، ژائو زیانگ، و یک نخست وزیر عمیقا محافظه کار، لی پنگ، بود، بسیار متفاوت بود. اینکه این دو مرد با هم اختلاف داشتند، یک راز آشکار بود. در طول اعتراضات، ژائو به دلیل ابراز همدردی با دانشجویان توسط دنگ شیائوپینگ (رئیس وقت ارتش کشور) پاکسازی شد.

امروزه تصور چنین تنشی دشوار است. آقای شی، دبیر کل و رئیس نیروهای مسلح است. او نقش نخست وزیری را به حاشیه انداخته است. بزرگان بازنشسته، که در آن زمان بسیار با نفوذ بودند، تهدید کمی برای آقای شی محسوب می‌شوند. مرگ آقای جیانگ، سلف او، یکی از چهره‌های مخالف بالقوه را حذف کرد، اما آقای جیانگ مدت‌ها بود که از نظر فیزیکی و سیاسی آنقدر ضعیف شده بود که نمی‌توانست چالش جدی ایجاد کند. هو جین تائو، سلف بی واسطه آقای شی، هرگز از نظر سیاسی قوی نبود. حتی زمانی که او مسئول بود، به آقای جیانگ تعظیم کرد.

قدرت عظیم آقای شی مانع از نگرانی او نخواهد شد. در ماه سپتامبر، بسیار قبل از اعتراضات اخیر، سخنگوی نیروهای مسلح، روزانه ارتش آزادیبخش، هشدار داده بود که “نیروهای متخاصم” تلاش های خود را برای تحریک یک انقلاب رنگی در چین “افزایش می دهند”. همچنین در آن ماه، رئیس پلیس این کشور، وانگ شیائوونگ، خواستار “تمرکز بر جلوگیری و مقاومت در برابر” چنین رویدادی شده بود. آقای وانگ، یکی از معتمدین قدیمی شی، در ماه ژوئن پس از پاکسازی مقامات ارشد پلیس که به رهبر کشور وفادار تلقی می شدند، منصوب شد. فوران ناگهانی چندین تظاهرات همزمان – اگرچه بسیار کوچکتر و گسترده تر از اعتراضات سال 1989 است – آقای وانگ را نیز متزلزل خواهد کرد.

ممکن است آقای شی به ویژه از این که برخی از معترضان از مرزهای سیاسی که معمولاً توسط همتایانشان در تیان‌آن من رعایت می‌شد فراتر رفته‌اند ناراحت باشد. در سال 1989، برخی از تظاهرکنندگان شعار «مرگ بر دنگ شیائوپینگ» سر دادند، اما بیشتر آنها از سرنگونی حزب خودداری کردند. در میان صدها نفری که در 26 نوامبر در جاده Wulumuqi شانگهای گرد آمدند، رزرو بسیار کمتری وجود داشت (نام انگلیسی آن از املای جایگزین Urumqi استفاده می‌کند – این مکان به دلیل ارتباط آن با آتش‌سوزی در سین کیانگ انتخاب شد). فریاد آنها “شی جین پینگ کناره گیری!” و “مرگ بر حزب کمونیست!” بدعتی بود که آقای شی آن را فراموش نخواهد کرد. او دوچندان مطمئن خواهد شد که دیگر تکرار نمی شود. ■

مشترکین می توانند در درام تاور، خبرنامه هفتگی جدید ما ثبت نام کنند تا بفهمند جهان از چین چه می سازد—و چین از جهان چه می سازد.